Usterki skrzyni biegów to częsty problem wśród kierowców. Wyciek oleju, hałas podczas zmiany biegów, trudności ze zmianą przełożeń - to typowe oznaki świadczące o konieczności naprawy tego ważnego elementu układu przeniesienia napędu. Profesjonalna diagnoza i kompleksowa naprawa skrzyni biegów wymaga odpowiedniej wiedzy, doświadczenia oraz dostępu do specjalistycznych narzędzi. Poniższy poradnik krok po kroku pomoże zorientować się w procedurze demontażu, oceny stanu technicznego, naprawy oraz ponownego montażu skrzyni biegów.
Wstępna diagnoza usterki skrzyni biegów
Objawy świadczące o uszkodzeniu skrzyni biegów
Aby zlokalizować źródło usterki, należy najpierw dokładnie obserwować objawy jej występowania. Do typowych symptomów należą: wycieki oleju spod skrzyni biegów, nietypowe odgłosy (np. skrzypienie, stukanie) podczas pracy silnika lub zmiany biegów, zbyt łatwe wyskakiwanie dźwigni zmiany biegów z pozycji, bardzo utrudnione wrzucanie wybranych biegów, gwałtowne szarpnięcia przy przyspieszaniu, dymienie spod maski w trakcie jazdy. Im więcej potrafimy zaobserwować, tym łatwiej będzie zdiagnozować konkretny problem.
Lokalizacja źródła usterki
Kolejny krok to dokładne określenie, z którego miejsca dokładnie pochodzi usterka. Czy występuje przy wszystkich przełożeniach, czy może dotyczy konkretnego biegu? Czy problemy nasilają się przy wrzucaniu biegu, czy przy redukcji? Testując zachowanie skrzyni biegów przy różnych obrotach silnika, obciążeniu, na wzniesieniach i zjazdach można zawęzić pole poszukiwań.
Ocena zakresu koniecznej naprawy
Ostatnim krokiem wstępnej diagnozy jest określenie, jak dużego zakresu naprawy wymaga skrzynia biegów. Czy wystarczy np. uzupełnić olej i wymienić uszczelki, czy też konieczna będzie głębsza ingerencja - wymiana łożysk, naprawa synchronizatorów lub nawet kompletna wymiana bębnów zębatych. Im więcej wiemy na tym etapie, tym sprawniej przeprowadzimy cały proces.
Demontaż skrzyni biegów z pojazdu
Przygotowanie pojazdu i narzędzi do demontażu
Bezpieczny demontaż skrzyni biegów wymaga odpowiedniego przygotowania. Przede wszystkim należy zebrać wszystkie potrzebne narzędzia - klucze płaskie i nasadowe różnych rozmiarów, ewentualnie udarowe, dźwignie montażowe, podnośnik samochodowy. Samochód trzeba zaparkować nastabilnym, płaskim podłożu, najlepiej na kanale lub platformie warsztatowej. Akumulator należy odłączyć.
Bezpieczne podniesienie i unieruchomienie pojazdu
Kluczową kwestią jest stabilne, bezpieczne unieruchomienie samochodu. Zanim przystąpimy do prac, musimy założyć kliny na koła i podnieść pojazd za pomocą podnośnika albo platformy warsztatowej tak, by móc swobodnie wjechać pod niego i mieć wygodny dostęp do skrzyni biegów. Szczególną uwagę należy zwrócić na nieprzemieszczanie się i niebujanie pojazdu.
Odłączenie elementów mocujących skrzynię biegów
Gdy samochód jestjuż unieruchomiony i zabezpieczony, możemy zająć się demontażem. Odkręcamy śruby i elementy łączące skrzynię biegów z silnikiem, zawieszeniem i nadwoziem - wały napędowe, drążek zmiany biegów, przewody hydrauliczne itp. W miarę uwalniania skrzyni biegów należy ją asekurować i podpierać, by nie spadła.
Rozbiórka skrzyni biegów
Zdejmowanie osłon i niektórych podzespołów
Gdy skrzynia biegów jest już zdemontowana, przechodzimy do jej rozbiórki. W pierwszej kolejności odkręcamy śruby i zdejmujemy osłony - obudowę główną oraz boczne. Następnie demontujemy niektóre większe podzespoły - pompę olejową, wyłącznik świateł cofania, czujniki.
Wyjmowanie wałków, łożysk i synchronizatorów
Kolejny etap to wykręcanie śrub mocujących wałki i stopniowewyjmowanie poszczególnych wałków wraz z osadzonymi na nich łożyskami i synchronizatorami. Elementy te należy oznaczać w celu prawidłowego ponownego montażu. Ostrożnie wyjmujemy również łożyska oporowe.
Demontaż bębnów zębatych i piast kół
Ostatnim elementem jest rozebranie głównych bębnów zębatych i piast, na których osadzone są koła napędowe. Zwykle wymagają one użycia specjalnego ściągacza. Po demontażu wszystkie części należy dokładnie oczyścić i zabezpieczyć przed zatarciem i korozją.
Diagnostyka uszkodzonych części
Sprawdzenie zużycia wałków i łożysk
Mając rozebrane na części elementy skrzyni biegów, można przystąpić do oceny ich stanu technicznego. Szczególnie dokładnie należy obejrzeć wałki - czy nie widać na nich rys, wżerów, zniekształceń. Podobnie starannie sprawdzamy łożyska - czy ich powierzchnia jest gładka, bez wyczuwalnego luzu.
Ocena synchronizatorów i pierścieni synchronizujących
Kluczowe znaczenie ma stan synchronizatorów, odpowiadających za zazębianie poszczególnych biegów. Sprawdzamy, czy nie ma na nich wyszczerbień zębów oraz dokładnie oglądamy pierścienie synchronizujące pod kątem zużycia i wyrobienia rowków.
Badanie bębnów zębatych i piast pod kątem uszkodzeń
Pod mikroskopem bada się takżepowierzchnię zębów bębnów zębatych - czy nie ma pęknięć, czy zęby nie są ścierneprzez metalowe odłamki. Oglądamy również wewnętrzną powierzchnię piast - czy nie ma rys lub wżerów świadczących o uszkodzeniach.
Naprawa i wymiana uszkodzonych części
Dobór zamienników i nowych części
Na podstawie dokonanych oględzin i pomiarów wiemy już, które części nadają się do dalszej eksploatacji, a które trzeba wymienić. Dobieramy odpowiednie zamienniki, kierując się numerem katalogowym lub danymi technicznymi uszkodzonego elementu.
Czyszczenie i naprawa nadających się do dalszego użytku części
Mniej zużyte części takie jak wałki czy synchronizatory można poddać regeneracji - oczyścić, wypolerować ślady zużycia, wymienić uszczelki. Elementy elektryczne jak czujniki czy włączniki również można czasem naprawić i ponownie wykorzystać.
Wymiana bezzwrotnie uszkodzonych elementów
Elementy, które uległy zatarciu, wykruszeniom, zgięciu czy złamaniu bezwzględnie musimy wymienić na nowe. Dotyczy to np. pękniętych bębnów zębatych, złamanych zębów synchronizatorów, zużytych do granic łożysk. Tylko nowe części zapewnią poprawną pracę.
Ponowny montaż skrzyni biegów
Składanie skrzyni biegów i sprawdzanie współdziałania części
Mając już wszystkie niezbędne elementy, przystępujemy do składania skrzyni biegów w odwrotnej kolejności niż przy demontażu. Bardzo ważne jest, aby wszystkie części trafiły na swoje fabryczne miejsce. Po zmontowaniu sprawdzamy ręcznie prawidłowość przełączania biegów.
Montaż skrzyni biegów w pojeździe
Skrzynię biegów po ponownym złożeniu wkładamy z powrotem do samochodu, przykręcamy śruby i ponownie łączymy odłączone elementy - wały, przewody, drążek zmiany biegów. Musimy kontrolować prawidłowe ułożenie wszystkich połączeń.
Uruchomienie silnika i test poprawności działania
Ostatnim krokiem jest uruchomienie silnika i dokładne przetestowanie działania zmontowanej skrzyni biegów. Ważne jest sprawdzenie wszystkich przełożeń, płynności zmiany biegów, poprawności współpracy z silnikiem oraz ewentualnych wycieków oleju. Taki kompleksowy test pozwoli upewnić się, że skrzynia biegów znów pracuje bez zarzutu.
Podsumowanie
Kompleksowa naprawa skrzyni biegów to skomplikowany proces wymagający specjalistycznej wiedzy i umiejętności. Niniejszy poradnik krok po kroku stanowi ogólny zarys najważniejszych etapów tego procesu - od wstępnej diagnozy, przez demontaż, ocenę stanu technicznego części, aż po ich naprawę i ponowny montaż. Pamiętajmy, że ze względu na bezpieczeństwo lepiej tak dużą naprawę zlecić warsztatowi, a poradnik traktować jako źródło dodatkowej wiedzy. Życzymy powodzenia!
Tagi
Udostępnij artykuł
