Bezpieczeństwo jazdy jest kluczowym aspektem eksploatacji pojazdu. Kluczowym elementem systemów bezpieczeństwa we współczesnych samochodach jest układ ABS, który znacząco poprawia stabilność i możliwości hamowania. Prawidłowe zrozumienie zasady działania tego układu pozwala kierowcy w pełni wykorzystać jego możliwości. Przyjrzyjmy się bliżej, jak działa układ ABS i jakie daje korzyści.
Jak działa system ABS
Układ ABS składa się z szeregu elementów, które współpracują ze sobą, aby zapobiec blokowaniu kół podczas hamowania. Sercem systemu jest elektroniczny sterownik, który monitoruje prędkość obrotową poszczególnych kół za pomocą czujników. Gdy wykryje, że jedno z kół zaczyna się blokować, uruchamia modulator ciśnienia w układzie hamulcowym.
Czujniki wykrywające poślizg
Każde koło wyposażone jest w czujnik obrotów, który wysyła informacje do sterownika ABS o aktualnych obrotach koła. Porównując prędkość kół sterownik jest w stanie wykryć różnicę prędkości, która sygnalizuje poślizg.
Modulator ciśnienia hamulcowego
Gdy sterownik ABS wykryje blokowanie koła, uruchamia modulator ciśnienia. Urządzenie to reguluje ciśnienie w układzie hamulcowym danego koła, zwalniając i zwiększając je w ułamku sekundy. Pozwala to na graniczne wyhamowanie koła bez jego zablokowania.
Elementy hydrauliczne układu
Modulator ciśnienia połączony jest z zaworami hydraulicznymi, które fizycznie realizują zmiany ciśnienia w poszczególnych obwodach hamulcowych. Cały układ hydrauliczny ABS musi działać wyjątkowo szybko i precyzyjnie, aby skutecznie zapobiegać blokowaniu kół.
Zadania układu ABS
Układ ABS pełni bardzo istotną funkcję zwiększającą bezpieczeństwo jazdy. Do jego głównych zadań należy:
Zapobieganie blokowaniu kół
Blokada koła podczas hamowania powoduje utratę przyczepności i kontroli nad pojazdem. Układ ABS przerywa to zjawisko, umożliwiając hamowanie na granicy przyczepności bez poślizgu.
Stabilizacja toru jazdy
Blokowanie któregoś z kół może spowodować niekontrolowane skręcenie pojazdu. ABS zapobiega temu, utrzymując kierowalność w trakcie hamowania.
Skrócenie drogi hamowania
Precyzyjne, kontrolowane hamowanie na granicy poślizgu pozwala wykorzystać maksymalną siłę hamowania, skracając drogę hamowania.
Korzyści z zastosowania ABS
Układ ABS przynosi szereg korzyści zwiększających bezpieczeństwo jazdy.
Większe bezpieczeństwo hamowania
Możliwość precyzyjnego hamowania bez ryzyka poślizgu i utraty panowania nad pojazdem znacząco zwiększa bezpieczeństwo.
Łatwiejsze opanowanie pojazdu
Kierowca łatwiej zapanuje nad pojazdem w sytuacji nagłego hamowania, gdyż ABS zapobiega blokowaniu kół i poślizgowi.
Ochrona opon przed ścieraniem
Blokowanie kół powoduje ich gwałtowne ścieranie. System ABS chroni opony przed nadmiernym zużyciem.
Sytuacje aktywacji ABS
Układ ABS aktywuje się zawsze, gdy któreś z kół zaczyna się blokować. Może to mieć miejsce w różnych sytuacjach:
Gwałtowne hamowanie
Nagłe mocne wciśnięcie pedału hamulca powoduje ryzyko zablokowania kół, wtedy uaktywnia się ABS.
Hamowanie na śliskiej nawierzchni
Śliska, mokra lub oblodzona droga zwiększa ryzyko poślizgu kół podczas hamowania. ABS zapobiega temu.
Jazda po nierównościach
Nierówności, koleiny, dziury w jezdni mogą powodować krótkotrwałe odrywanie koła od podłoża. ABS przeciwdziała zablokowaniu.
Obsługa i diagnostyka ABS
Aby móc w pełni wykorzystać możliwości ABS, warto znać zasady jego obsługi i diagnostyki.
Kontrolka układu na desce rozdzielczej
Podczas uruchamiania silnika zapala się kontrolka ABS, sygnalizując gotowość układu do pracy. Jeśli się nie zapala lub zapala podczas jazdy, może to oznaczać usterkę.
Kody błędów w pamięci komputera
Usterki ABS zapisywane są w pamięci komputera w formie kodów błędów. Można je odczytać w warsztacie diagnostycznym.
Procedura aktywacji układu
Aby sprawdzić poprawność działania ABS, można przeprowadzić procedurę kontrolną, polegającą na przyspieszeniu do ok. 40 km/h i wykonaniu awaryjnego hamowania z bloczkiem ABS.
Nowoczesne systemy wspomagania hamowania
W nowszych pojazdach, oprócz klasycznego ABS, stosuje się zaawansowane systemy poprawiające stabilność i bezpieczeństwo hamowania.
Układ ESP
Elektroniczny program stabilizacji toru jazdy wykorzystuje dodatkowe czujniki do precyzyjnej kontroli toru jazdy podczas hamowania.
Asystent hamowania awaryjnego
System wykrywa gwałtowne hamowanie i automatycznie zwiększa siłę hamowania, skracając drogę hamowania.
Układ hamulców tarczowych
Hamulce tarczowe ze względu na budowę są mniej podatne na blokowanie, stąd często rezygnuje się z klasycznego ABS na rzecz tego rozwiązania.
Podsumowanie
Układ ABS jest nieocenionym systemem poprawiającym bezpieczeństwo jazdy. Dzięki precyzyjnemu monitorowaniu prędkości obrotowej kół i modulacji ciśnienia w układzie hamulcowym zapobiega on blokowaniu kół, zapewniając stabilność toru jazdy i możliwość hamowania na granicy przyczepności. Poznanie zasad działania i obsługi tego układu pozwala kierowcy w pełni wykorzystać jego możliwości i prowadzić pojazd pewniej. Nowoczesne systemy takie jak ESP i asystent hamowania awaryjnego jeszcze bardziej zwiększają bezpieczeństwo jazdy.