Prawidłowe działanie układu rozrządu jest kluczowe dla sprawnego funkcjonowania silnika spalinowego. Niestety, jak każdy zespół mechaniczny, także i on ulega zużyciu i uszkodzeniom. Dlatego niezwykle istotne jest, aby od czasu do czasu sprawdzać jego stan techniczny. W niniejszym poradniku znajdziesz wskazówki, jak samodzielnie zdiagnozować ewentualne usterki rozrządu w swoim aucie.
Podstawy działania układu rozrządu
Rola rozrządu w samochodzie
Układ rozrządu odpowiada za prawidłową kolejność i synchronizację otwierania i zamykania zaworów w silniku. Pozwala to na odpowiednie dawkowanie mieszanki paliwowo-powietrznej oraz wydalanie spalin. Opanowanie i rozłożenie w czasie tych procesów decyduje o efektywności pracy jednostki napędowej. Rozrząd musi precyzyjnie sterować zaworami, aby osiągnąć jak największą moc przy jak najmniejszym zużyciu paliwa. Jego wadliwe działanie prowadzi do spadku osiągów, wzrostu emisji spalin i uszkodzeń silnika.
Rodzaje układów rozrządu
W samochodach spotykamy dwa podstawowe typy konstrukcji układu rozrządu: rozrząd poprzez pasek zębaty oraz rozrząd łańcuchowy. W rozwiązaniu paskowym, pasek zębaty porusza koła zamachowe wałków rozrządu, które otwierają zawory w odpowiedniej kolejności. W układzie łańcuchowym funkcję tę pełni łańcuch, który jest mniej podatny na rozciąganie i wydłużanie się. Wybór konkretnego rozwiązania zależy od konstrukcji silnika. Układ rozrządu składa się także z szeregu innych elementów, takich jak napinacz, pompa olejowa, koła zębate czy zawory.
Objawy uszkodzonego rozrządu
Do typowych symptomów świadczących o nieprawidłowościach w pracy rozrządu należą między innymi: obniżona moc silnika, problemy z uruchomieniem, nierówna praca na biegu jałowym, stukanie lub pukanie dochodzące z komory silnika, zwiększone zużycie paliwa, przegrzewanie się jednostki napędowej czy kontrolka check engine na desce rozdzielczej. W przypadku pojawienia się któregokolwiek z tych symptomów, warto sprawdzić stan techniczny układu rozrządu.
Sprawdzenie pracy rozrządu na postoju
Oględziny pasków rozrządu
Pierwszym krokiem diagnostyki rozrządu powinny być oględziny wzrokowe. Należy sprawdzić stan i napięcie paska zębatego (lub łańcucha). Pasek nie może być popękany, wystrzępiony lub nadmiernie wyślizgany. Musi być prawidłowo napięty - przy nacisku kciukiem powinien ugiąć się o około 10 mm. Poluzowany pasek może świadczyć o zużyciu napinacza. Należy również oczyścić pasek i sprawdzić, czy nie jest zanieczyszczony olejem lub smarem, co mogłoby powodować jego poślizg.
Badanie poziomu oleju
Kolejnym krokiem jest sprawdzenie poziomu oleju silnikowego - zbyt niski może doprowadzić do uszkodzenia rozrządu z powodu niedostatecznego smarowania. Poziom oleju należy sprawdzać na włączonym, ale zimnym silniku, kiedy auto stało przez minimum 5 minut. Wskazania bagnetu muszą mieścić się pomiędzy oznaczeniami minimum i maximum.
Nasłuchiwanie odgłosów pracy
Diagnostykę warto uzupełnić o nasłuchiwanie pracy rozrządu przy pracującym silniku. W przypadku uszkodzenia mogą pojawić się nietypowe odgłosy - stukanie, pukanie, chrzęst, piski lub dudnienie. Mogą one sygnalizować poluzowanie lub zużycie elementów układu rozrządu. Należy zachować przy tym szczególną ostrożność, aby nie zranić się ruchomymi częściami.
Diagnostyka rozrządu podczas jazdy
Kontrola drgań i hałasu
Kolejny etap to uruchomienie silnika i obserwacja jego pracy w ruchu. Należy zwrócić uwagę na wibracje, drgania i nietypowe odgłosy. Mogą one wskazywać na poluzowanie elementów układu rozrządu. Zwiększone wibracje odczuwalne są poprzez kierownicę oraz fotel kierowcy.
Obserwacja zachowania samochodu
Podczas jazdy warto również zwrócić uwagę na reakcje samochodu - czy silnik pracuje równo i czy auto rozwija moc zgodnie z oczekiwaniami. Pogorszenie osiągów może sygnalizować problemy z synchronizacją pracy zaworów. Należy sprawdzić przyspieszenie na każdym z biegów.
Analiza parametrów pracy silnika
Istotne wskazówki może dostarczyć obserwacja parametrów pracy silnika. Zwracamy uwagę na obroty biegu jałowego - niestabilna praca świadczy o usterce. Istotna jest również temperatura silnika - przegrzewanie się świadczy o problemach. Parametry można odczytać z deski rozdzielczej lub podłączyć dedykowany skaner OBD.
Profesjonalna diagnostyka rozrządu
Badanie komputerem warsztatowym
Jeśli domowa diagnostyka nie dała jednoznacznej odpowiedzi, konieczne może być skorzystanie z profesjonalnego warsztatu samochodowego. Mechanik podłączy komputer diagnostyczny, który pozwoli na odczytanie ewentualnych błędów wskazujących na usterkę rozrządu. Komputer pozwala również na zaawansowaną analizę parametrów pracy silnika.
Pomiar ciśnienia sprężania
Precyzyjną metodą badania kondycji rozrządu jest pomiar ciśnienia sprężania w cylindrach. Niestabilne ciśnienie jest objawem nieszczelności zaworów lub ich nieprawidłowego otwierania i zamykania. Badanie wymaga demontażu świec zapłonowych i zainstalowania specjalnych czujników.
Badanie emulsji olejowej
Dodatkowo można zlecić laboratoryjną analizę emulsji olejowej pobranej z silnika. Pozwoli to wykryć ewentualne cząstki metalu świadczące o zużyciu elementów rozrządu. Jest to precyzyjna metoda, która może potwierdzić bądź wykluczyć uszkodzenie.
Naprawa i wymiana rozrządu
Czyszczenie/wymiana pasków rozrządu
W przypadku stwierdzenia usterki rozrządu, konieczna będzie jego naprawa. Często wystarczy czyszczenie i poprawienie napięcia paska zębatego lub wymiana paska na nowy. Zabieg ten nie należy do skomplikowanych i można go wykonać samodzielnie, o ile dysponujemy odpowiednimi narzędziami.
Wymiana uszkodzonych elementów
Jeśli usterka dotyczy innych podzespołów, takich jak koła zębate, napinacz, pompa oleju czy wałek rozrządu, konieczna będzie ich wymiana na nowe. Jest to pracochłonna operacja wymagająca demontażu wielu elementów. Zdecydowanie lepiej zlecić ją warsztatowi.
Regulacja napięcia pasków
Po każdej naprawie i wymianie paska niezbędna jest regulacja jego napięcia. Czynność tę należy powierzyć fachowcowi, dysponującemu odpowiednimi narzędziami pomiarowymi. Prawidłowe napięcie paska gwarantuje stabilną i wydajną pracę rozrządu. Zbyt luźny lub zbyt ciasny pasek doprowadzi do przedwczesnego zużycia i awarii.
Przeglądy i konserwacja rozrządu
Regularna kontrola układu
Aby uniknąć poważnych i kosztownych awarii rozrządu, należy regularnie go kontrolować i wykonywać zalecane przeglądy. Najlepiej co ok. 30 tys. km sprawdzać wizualnie stan paska i innych podzespołów. Warto też nasłuchiwać pracę rozrządu przy krótkiej jeździe próbnej.
Wymiana płynów i filtrów
Niezwykle istotne jest regularne wymienianie oleju silnikowego i filtra oleju - zgodnie z zaleceniami producenta auta. Świeży olej gwarantuje smarowanie precyzyjnych elementów rozrządu i wydłuża ich żywotność. Zaniedbanie tego obowiązku może doprowadzić do kosztownej awarii.
Uzupełnianie oleju silnikowego
Równie ważne jest utrzymywanie prawidłowego poziomu oleju silnikowego, który należy sprawdzać przy każdym tankowaniu. Uzupełnianie oleju zapewnia smarowanie rozrządu i chroni go przed przedwczesnym zużyciem. Zbyt niski jego poziom może doprowadzić do uszkodzeń i awarii.
Podsumowanie
Regularna kontrola i diagnostyka układu rozrządu to podstawa właściwej eksploatacji silnika samochodowego. Pozwala uniknąć poważnych awarii i przestojów oraz wydatków na naprawy. Warto zwracać uwagę na wszelkie niepokojące objawy i reagować odpowiednio szybko. Samodzielne badanie kondycji rozrządu nie jest skomplikowane, jednak w przypadku potwierdzenia usterek, naprawę lepiej zlecić warsztatowi. Dbaność o rozrząd to inwestycja we własne bezpieczeństwo i komfort jazdy.
Tagi
Udostępnij artykuł
